Psikoloji İstanbul Çocuk ve Ergen Bölümü Psikologu Şeyma Çavuşoğlu çocukların "Okula Gitme Korkusu"nu inceledi ve anne-babalar için nelere dikkat edilmesi gerektiği konusunda bilgiler verdi.
“Ece servisin gelecek neredeyse, hala uyanmadın.”
..........
“Ece ! kalk artık,”
..........
“Saat 8 oldu, birazdan servisin gelecek hadi uyan artık, daha hazırlanacaksın”
“Karnım ağrıyor, midem bulanıyor, kalkamıyorum.”
“Akşam gayet iyiydin, ne oldu şimdi sana?”
“Bilmiyorum, midem bulanıyor, başım ağrıyor.”
“Doktora gidelim o zaman?”
“Hayır, biraz uyursam geçecek.”
Ece de okula başlamadan önce en az ailesi kadar heyecanlıydı. Annesiyle birlikte yaptıkları alış – verişten sonra okulun açılmasını iple çekiyordu, annesine sürekli okulların ne zaman açılacağını soruyordu. Ece okula çok isteyerek başlamasına rağmen okulun ilk günlerinden sonra gitmek istemediğini söylemeye başladı. Sabahları sürekli mide bulantısı ile uyanıyor yataktan kalkmıyordu.
Okul yaşantısı hem ebeveynler, hem de çocuklar için heyecan yaratan, önemli bir olaydır. Pek çok anne babayı çocuklarının okula başlamalarıyla birlikte tatlı bir heyecan kaplar. Okul için günler öncesinden hazırlıklar başlar. Okula başlamadan önce çok istekli ve heyecanlı görünseler de bazı çocuklar için okula gitmek sanıldığı kadar kolay olmaz, okul zamanı geldiğinde bu heyecan ve istekleri kalmayabilir. Öte yandan okuluna düzenli olarak devam eden uyumlu ve derslerinde başarılı bir çocukta, günün birinde okula karşı isteksizlik ve bunun sonucu okula gitmeme görülebilir. Ece örneğinde olduğu gibi bunu farklı yollarla dile getirirler. Okul çağında çocukları olan anne babalar, çocuklarının bu şikâyetleri ile zaman zaman karşılaşabilirler. Okula gitmek istememe ve gitmeme durumu okul korkusu olarak adlandırılmaktadır.
Okul korkusunun nedenlerine bakıldığında; okula ilk başlamada evresinde genellikle anneden ayrılma korkusu ile yakın ilişkisi vardır. Küçük yaştaki çocukların okula gitmek istememelerin de annelerinden ayrılmak istememeleri önemli rol oynamaktadır. Okula gitme korkusunun diğer nedenlerini de aileden ve okuldan kaynaklanan nedenler olarak sıralayabiliriz;
Aile ortamından kaynaklı nedenler; Aile bireylerinin birbirlerine aşırı bağımlı olmaları (bu durum çocuk aileden uzak olduğu durumlarda onu tedirgin etmeye başlayacaktır.), ebeveynlerin farkında olmadan çocuğun bağımlı davranışlarını destekler şekilde davranmaları, ebeveynlerin çocuklarına bir şey olacağı konusunda yoğun kaygı yaşamaları ve bu nedenle çocuklarının kendilerinden uzaklaşmalarına imkan vermemeleri, çocuğun kendisinin yokluğunda anne babasına bir şey olacağı konusunda endişelenmesi, boşanma ya da ebeveynlerden birinin başka biri ile evlenmesi, kardeş doğumu, ailede bir hastalık, kayıp, taşınma gibi stresli ortamlar olarak sıralanabilir.
Çocukların okul korkusu yaşamalarında okuldan kaynaklı nedenler de olabilir; Çocuğun sınıfta kendisini rahat ve güvenli hissetmemesi ( korktuğu ve onu rahatsız eden bir arkadaşı ile birlikte oturması ); Aşırı otoriter bir öğretmen ve çocuğun öğretmeni ile yakınlık kuramaması, öğretmeninden korkması, okulda çok katı disiplin kurallarının olması, çocuğun okulda arkadaşları tarafından dışlanmasına sebep olabilecek beceri eksikliğinin olması ( okul derslerinden geri kalma, arkadaş kuramama, içine kapanma vs ).
Bazen de çocuk okula devam ederken okula gitme problemleri yaşamazken; hastalık ya da tatil nedeniyle çocuğun okuldan uzak kalması, aile içinde sıkıntılı ve gerginlik yaratan olayların olması, okulda arkadaş ilişkilerinin bozulması, okul değişikliği, okulda sıkıntı ve gerginlik yaratacak olaylar yaşanması çocukların okula gitmek istememelerini tetikleyebilir.
Peki, okul korkusu olan okula gitmek istemeyen çocuklarda en sık görülen belirtiler nelerdir?
Okula giderken ağlama, sabah uyandığında mide bulantıları, karın ağrısı, baş ağrısı gibi şikâyetler, severek yaptığı işlere karşı ilgi ve heves azalması, alınganlık, sinirlilik gibi şikâyetler en sık gözlenen belirtilerdir.
Eğer çocuğunuz okula gitme korkusu yaşıyorsa;
Çocuğunuz Sabah okula hazırlanırken;
• Çocuğunuza karşı öncelikle sabırlı olun,
• Çocuğunuza okula gitme konusunda ödün vermeyin, mutlaka okula gitmesini sağlayın, çocuğun okula gitmesi konusunda tüm aile fertleri olarak kararlı olun ve bu kararlı tavrı ona hissettirin,
• Çocuğunuz okul için hazırlanırken çocuğunuzun normalde yapmaktan çok hoşlandığı ve yarım bırakmak istemeyeceği etkinlikleri yapmak çocuğunuzun okula gitmek için evden çıkmasını zorlaştıracaktır, bunları yapmaktan kaçının.
• İlk günlerde çocuğunuzu okulda ziyaret edin,
• Vedalaşmaları çabuk yapın, kısa tutun.
• Çocuğunuzu okula gitmediği için cezalandırmayın, suçlamayın,
Çocuğunuz okuldan geldiğinde;
• Çocuğunuzun endişeleri, duyguları ve sıkıntıları konusunda konuşun,
• Çocuğunuza yaşadığı durumun geçici olabileceğini, kendisiyle aynı durumda olan başka çocuklar olduğunu söyleyin,
• Onunla okulun gerekliliği konusunda konuşun, okulun amaçlarını, neden okula gitmesi gerektiğini, okula gitmezse yapılan çalışmalarda geri kalacağını açıklayın,
• Çocuğunuza okulun güzel yanlarını anlatarak okulu onun için cazip hale getirin,
• Okula gitmenin avantajları hakkında konuşun, okulda yeni arkadaşlar edineceğini, arkadaşları ile keyifli vakit geçireceğini anlatın,
• Okula gitme ile ilgili küçük bir çocuk öyküsü okumak çocuğunuza iyi gelebilir. Küçük bir çocuğun okul deneyimlerini öğrenmek çocuğunuzu yüreklendirir,
• Kendi çocukluğunuzda okula ilk başladığınızda yaşadığınız kaygıları ve okulla ilgili güzel deneyimlerinizi paylaşın,
• Çocuğunuzun okul hakkında anlattığı olumlu şeylere odaklanın.
• Çocuğunuz okula gidemediği durumlarda ( hastalık vb. ) evde okula alternatif eğlenceli bir ortam yaratmaktan kaçının.
• Son olarak çocuğunuz okulda yaşadığı bir sorun nedeniyle okula gitmek istemeyebilir, mutlaka çocuğunuzun öğretmeni ile işbirliği içinde olun.
Bu yazının bir bölümü Ekim 2009 tarihli Seninle Dergisi'nde yayınlanmıştır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder