Evlilik ve Boşanma

Boşanmaya doğru giden evliliklerde ebeveynler çoğu kez çocukları ile ilgili kaygılanırlar, korku ve suçluluk hissederler. Bu durumda “Ayrılmak mı daha doğru bir karar olur, yoksa her şeye rağmen evliliğe devam mı etmek gerekir?” düşünceleri arasında gel git yaşarlar. Çiftlerin kendi istekleri, sosyal çevrenin yorumları, çocuklara zarar verme korkusu, bu süreci biraz daha zorlaştırmaktadır. Boşanma, çiftler için olduğu kadar çocukları da etkileyen zor bir olaydır. Çünkü boşanma potansiyel olarak onların gelişmelerini ciddi bir şekilde etkileyecek bir dizi değişikliği de beraberinde getirmektedir. Burada önemli olan; ebeveynlerin evliliklerinin sona ermesini nasıl karşıladıkları, boşanmadan sonra hayatlarını ve ilişkilerini nasıl sürdürdükleri ve anne – baba rolünü ne kadar devam ettirebildikleridir.

Çocuklar elbette boşanma kararından etkilenecekler, bunları davranışları ile dışarı vuracaklardır. Ebeveynler kadar çocukların da yeni döneme alışabilmeleri için zamana ihtiyaçları olacaktır. Ancak bu etkinin ne kadar süreceği ebeveynlerin tepkilerine bağlıdır. Bu nedenle boşanma sürecinden sonra çocukların yeni düzene tekrar alışabilmeleri için hangi aşamalardan geçtiğini bilmek önemlidir;

Çocukların Boşanmaya Verdiği Tepkiler

1. Şok; Hiçbir çocuk anne ve babasının boşanmalarını istemez. Bu haber çocuklar için beklenmedik bir durumdur. Dolayısıyla, boşanma kararını öğrenen çocuklar ilk aşamada şok tepkisi gösterirler. Bu aşamada bir çok yoğun duygu iç içe yaşanır. “Eyvah annemle babam boşanıyorlar”, “Bana ne olucak” “Bundan sonra ne yapacağım” gibi.

2. İsyan ve Sorgulama; Boşanma kararının verdiği üzüntü ve diğer olumsuz duygular çocukları “Neden?” sorusuna yöneltir. Neden benim başıma geldi, neden annemle babam boşanıyorlar gibi…

3. Kaygı ve Korku; Boşanma kararına kadar anne ve babasıyla birlikte yaşamış olan çocuk bu dönemde belirsizlikten kaynaklı bir takım korku ve kaygılar yaşamaktadır. “Bana ne olacak?” “Annem evden gidiyor, onu bir daha görebilecek miyim?” , “Babam gidiyor, ya bir gün annem de giderse?”…

4. Baş etme ve Uyum; Belirsizlikler ortadan kalkmaya başladıkça, rutine tekrar dönülmeye başladıkça, çocuğun korku ve kaygılarında azalmalar olur ve çocuk yeni durumlara uyum sağlar ve alışmaya başlar.

Çocukların boşanmaya verdiği tepkiler yaşlarına göre de değişim göstermektedir;
Bebeklik dönemi( 0- 2 yaş ); Hangi yaş grubunda olursa olsun, çocuklar boşanma sürecinden etkilenmektedir. Bebeklik döneminde çocukların çok fazla etkilenmedikleri ya da olayı fark edemedikleri düşünülür, oysaki bu dönemde de çocuklar etkilenecekler, davranışlarındaki bir takım değişimlerle boşanmaya karşı tepki vereceklerdir. Bu dönemde çocuklar daha çok; ağlama nöbetleri, ilgisizlik, hırçınlık, uyku ve yeme problemleri ve ebeveyne yapışma ve ondan ayrılmak istememe gibi davranışlar gösterebilirler.

Okul öncesi dönem ( 3- 6 yaş ); Bu dönemde çocuklar kendilerini sözel olarak da ifade edebildikleri için, boşanma sürecine verdikleri tepkiler hem davranışlarından hem de konuşmalarından fark edilebilir. Çocuklar genellikle ebeveynlerinin boşanmalarından kendilerini sorumlu tutmaktadırlar. “Ben annemi- babamı üzdüm.”, “Benim yüzümden oldu”. “daha uslu dursaydım ayrılmayacaklardı.” Gibi düşüncelerle kendilerini suçlama eğiliminde olurlar. Ebeveynlerin bu dönemde dikkatli olmaları, ayrılma kararını açıklarken de, çocuğun kendi suçlu hissedebileceği ifadelerden uzak durmaları gerekmektedir. Yine bu dönemde çocuklarda, öfkeli ve agresif davranışlar sergileme, ebeveynlerden ayrılma istememe( yapışma ), ağlama tepkileri gözlenebilir.

Okul dönemi( 7- 12 yaş ); bu dönemde çocuklar, zihinsel gelişimlerine bağlı olarak, kendilerine açıklanan boşanma nedenlerini anlayabilirler. Ancak bu durum yine de onlarda, kaybetme duygusu, kızgınlık ve öfke yaratabilir. Yine bu dönemde; okul başarında etkilenme, okul ve davranış problemleri ( saldırgan davranma, okuldan kaçma, suç işleme, kavga etme, içe kapanma gibi ) gözlenebilir.Bu dönemde, boşanma gerekçesinin çocuklara sade ve doğru bir ifade ile açıklanması ve çocukların duygularını göstermelerine izin verilmesi önemlidir.

Ergenlik ( 13- 18 yaş ); Genelde ebeveynler bu yaş grubunda çocukların boşanmadan daha az etkileneceklerini ve daha kolay uyum sağlayacaklarını düşünürler. Bu dönemde de çocuklar, kendilerine açıklanan boşanma nedenlerini anlayabilirler ancak bu onların öfkelenmeleri, hayal kırıklıkları yaşamalarına engel olmayabilir. Ergenlik sürecinin getirdiği strese ek olarak, boşanma sürecinin yarattığı stres bu dönemde çocukların duygusal ve davranışsal tepkiler vermelerine neden olabilir. Yine bu dönemde de; okul sorunları ( dersten kaçma, ödev yapmama, okula gitmek istememe), davranış problemleri ( kavga, evden kaçma, suça karışma) duygusal tepkiler ( ağlama isteği, kızgınlık, alınganlık ).
Çocuklar hangi yaşta olursa olsun, boşanma kararından elbette etkilenecekler ve yeni duruma alışmaları zaman alacaktır. Önemli olan, bu süreçte çocuğun sizin desteğinizi hissetmesi ve onun yanında olduğunuzu ve her zaman olacağınızı bilmesi.

Paylaş