Herkes zaman zaman yalnızlık, depresiflik, çaresizlik ve umutsuzluk duygularını yaşar. Aile üyelerinden birinin kaybı, bir ilişkinin bitmesi, onurumuza karşı yapılan saldırılar, değersizlik hissi ve/veya büyük finansal aksilikler herkesin hayatının bir noktasında yüzleşmek zorunda kalabileceği ciddi problemlerdir. Herkesin duygusal düzenlemesi biriciktir, herkes bu durumlara farklı şekillerde yanıtlar ve
rir. Bir kişinin intihara eğilimli olduğunu göz önünde bulundurursak, krizin bu kişinin bakış açısından doğru değerlendirilmesi kaçınılmazdır. Ne görülebileceğinin başka birine göre çok az bir anlamı vardır ve size göre önemsiz olan bir olay bir başkasına göre son derece stres verici olabilir. Krizlerin doğasına bakmadan, eğer bir kişi durumun üstesinden gelemeyeceğini hissederse, intiharın çekici bir çözümmüş gibi görünme tehlikesi bulunmaktadır.Tehlike Sinyalleri
İntihar eden insanların en azından yüzde yetmişi bir hamlede bulunmadan önce niyetleri hakkında bazı ipuçları verirler. Bu ipuçlarının farkında olmak ve kişinin problemlerinin şiddeti, böyle bir trajediyi önlemeye yardımcı olabilir.
Birçok insan niyetlerini şu tip cümlelerle direkt olarak ifade edebilir:
• "Kendimi öldürecekmişim gibi hissediyorum.’’
• "Buna daha ne kadar katlanabileceğimi bilmiyorum.’’
Krizde olan diğerleri ise detaylı bir intihar planını şu gibi cümlelerle ipucu olarak verebilirler:
• "İşler gerçekten kötüye giderse diye haplarımı biriktiriyorum.’’
• "Son zamanlarda arabamı ne olacağını gerçekten umursamadan sürüyorum.’’
Genellikle, depresyon, çaresizlik, aşırı yalnızlık ve/veya umutsuzluk tanımlayan ifadeler intihar düşüncelerini öne sürüyor olabilir. Bu ‘’yardım çığlıklarını’’ dinlemek önemlidir, çünkü genellikle çaresizce diğerleriyle iletişim kurma teşebbüsleri anlaşılma ve yardım alma ihtiyacından kaynaklanır.
Sık sık intiharı düşünen insanlar davranışlarında dışa yansıyan değişiklikler gösterirler. Önem verdikleri eşyalarını dağıtarak, bir istekte bulunarak veya diğer işlerini sıraya koyarak ölüme hazırlık yapabilirler. Çevrelerindeki insanlardan uzaklaşabilirler, yeme ve uyuma alışkanlıklarını değiştirebilirler veya önceden yaptıkları aktivitelere veya ilişkilere karşı ilgilerini kaybedebilirler. Alkollü içki alımında ani bir artış ayrıca bir tehlike sinyali olabilir, kişinin problemlerin ‘’yakında sone ereceği’’ni bilerek bir hafiflik duygusu hissediyor olmasına işaret edebilir.
İntihar Hakkındaki Yanlış İnanışlar!
İnanış: "İntihar hakkında düşünmek için deli olmalısın.’’
Gerçek: Birçok insanın zaman zaman intihar düşüncesi olur. Birçok intihar ve intihar girişimi özellikle krizin ortasında kendilerinden çok fazla şey bekleyen akıllı, geçici olarak kafası karışmış kişiler tarafından yapılır.
İnanış: "Bir kez ciddi bir intihara teşebbüs eden bir kişi, bir daha aynı şeyi yapmaz.’’
Gerçek: Bunun tam tersi doğrudur. Önceden intihara teşebbüs eden insanlar aslında intihar etme konusunda daha çok risk altındadırlar; bazıları için, ikinci veya üçüncü intihar teşebbüsleri daha kolay görünür.
İnanış: "Eğer bir insan intiharı ciddi biçimde düşünüyorsa yapılabilecek bir şey yoktur.’’
Gerçek: Çoğu intihar krizi zaman limitlidir ve sağlıksız düşünce temeline dayanır. İntihara teşebbüs eden insanlar problemlerinden kaçmak isterler. Bunun yerine, kriz dönemi boyunca onları destekleyen ve ilgilenen insanların yardımıyla bulunabilecek çözümler bulmak için problemleriyle direkt olarak yüzleşmeye ihtiyaçları vardır.
İnanış: "İntihar hakkında konuşmak kişiye bu konuda fikir verir.’’
Gerçek: Kriz ve sonucunda oluşan duygusal stres, kırılgan bir insanda düşünceyi zaten tetiklemiş olacaktır. Sizin intihar hakkında soru sormadaki açıklığınız ve ilginiz, yardımın kaygısını azaltmaya yardımcı olabileceği problem hakkında konuşmanın acısını yaşamasına imkân verecektir. Ayrıca bu, intihar düşüncesi olan kişinin daha az yalnız ve izole edilmiş ve belki biraz hafiflemiş hissetmesine de olanak sağlayabilir.
Nasıl Yardım Edebilirsiniz...
Birçok intihar, krizdeki kişiye hassas yanıtlar vererek önlenebilir. Eğer tanıdığınız birinin intihara eğilimli olduğunu düşünüyorsanız, yapmanız gerekenler:
• Sakin kalın. Oturun ve dinleyin. Kişinin ne söylediğini gerçekten dinleyin. Hisleri için anlayış ve aktif duygusal destek verin.
• İntiharın konusuyla direkt olarak ilgilenin. Birçok birey ölüm ve ölmek hakkında karmaşık duygulara sahiptir ve yardıma açıktırlar. İntihar hakkında soru sormaktan veya direkt olarak konuşmaktan korkmayın.
• Problem çözümü ve olumlu faaliyetler konusunda cesaretlendirin. Unutmayın ki duygusal krizle boğuşan kişi sağlıklı düşünemiyor; onu, krizdeyken geri döndürülemeyen, ciddi kararlar vermekten imtina etme konusunda cesaretlendirin. Gelecek için umut oluşturabilecek olumlu alternatifler hakkında konuşun.
• Yardım etmek istemenize rağmen, tek danışman olmaya çalışarak tüm sorumluluğu üstünüze almayın. Bir uzmandan yardım isteyin.
Uzm. Psk. Birgül Geyimci Psikoloji İstanbul
Paylaş
